Geharmoniseerde waarderingsstandaarden en gebruik van geautomatiseerde waarderingstools

Introductie

Hoewel er momenteel een groot aantal organisaties wereldwijd bestaan met hun eigen standaarden op het gebied van business valuation is er een groeiend debat over de vraag of harmonisatie en uniforme standaarden op het gebied van business valuation ontwikkeld zouden moeten worden ten dienste van eindgebruikers.

In dit artikel zullen we de potentiële voordelen van geharmoniseerde waardering standaarden en de ontwikkeling van geautomatiseerde waarderingssoftware hierin bespreken, alsmede de implicaties voor eindgebruikers

In dit opzicht is het ook goed om als onderdeel van deze ontwikkeling stil te staan bij de rol van business valuators aangezien zij een belangrijkere rol krijgen in het beoordelen en valideren van waarderingen opgeteld door derden, zoals administrateurs, accountants, controller en andere financiële professionals.

Ontwikkelingen

Het opstellen van een waardering wordt in toenemende mate voor een breder publiek mogelijk. Met de huidige ontwikkelingen kan eenieder met voldoende financiële bagage binnen afzienbare tijd een relatief standaard waardering opzetten.

Hierbij komt soms van eindgebruikers de vraag op of waarderen nu een wetenschap, vakmanschap of misschien soms een soort van tovenarij is. Sommige eindgebruikers redeneren immers dat niemand weet wat de toekomst brengt. Ontegenzeggelijk is dat correct, maar dat is ook niet wat waarderen uiteindelijk behelst.

Valuation heeft een wetenschappelijke basis, maar niet met de precisie die men in de natuurkunde aantreft.  Daarnaast is het ook geen exercitie met een toverbol, waarbij de toverstok de uitkomst dirigeert. Er zijn kaders en bewegende elementen binnen waarderingen die balanceren tot een bepaalde uitkomst. De balans hierin vinden is feitelijk de essentie van een goede waardering.  Waarderen zit uiteindelijk dus meer op het vlak van vakmanschap, met een belangrijk uitgangspunt de juiste argumentatie.

In dit opzicht is het aan te bevelen dat allerhande financiële modellen breed toegankelijk zijn of worden gemaakt, mits van het juiste kaliber, daar dit in brede zin de vaardigheid en kwaliteit van waarderingen waarschijnlijk ten goede zal komen, mits er voldoende en adequate validaties worden uitgevoerd op de uitkomsten van dergelijke waarderingen welke zijn opgesteld door een breder publiek, zijnde niet valuators. Het is overigens niet te verwachten dat meer complexe waarderingen worden vervat in breed beschikbare modellen. De werking van dergelijke modellen is vaak complex.

Wanneer we een parallel trekken met de de samenstelprakijk binnen de accountancy kunne we constateren dat het momenteel betrekkelijk eenvoudig is om een jaarrekening te produceren. De rol van de accountant veranderd en wordt meer ingericht als een procesregisseur en adviseur. Eenzelfde ontwikkeling treedt op binnen de waarderingspraktijk, waar standaard waarderingen door niet-waardeerders kunnen worden opgesteld. Het opstellen van een waardering kan hiermee onderdeel van de dagelijkse werkzaamheden worden van een brede groep financiële professionals. Business valuators zullen hun rol langzamerhand zien verschuiven naar een regisseursrol.

Het gebruik van waarderingssoftware is nuttig, in de zin dat in de waarderingspraktijk veel tijd wordt besteed aan het overnemen van gegevens, het herrubriceren van gegevens en het analyseren van bedrijfsgegevens, vaak is overleg met de controller, eigenaar of CFO.   Deze activiteiten kunnen evenwel in overwegende mate ook worden gedaan door het bedrijf in kwestie met een beoordeling of validatie door business valuators. 

Op basis van handreikingen en up to date template waarderingsrapporten kan tevens de basis worden gelegd voor een rapportage, door het bedrijf zelf. De business valuator heeft hierbij de rol van regisseur, beoordelaar en valideerder.

Kwaliteit en betrouwbaarheid voor de eindgebruiker

 De vraag komt natuurlijk op in hoeverre de kwaliteit en betrouwbaarheid van dergelijke waarderingen daadwerkelijk wordt gewaarborgd wanneer deze door niet specialisten worden opgesteld.  

Kwaliteit en betrouwbaarheid kan niet in een financieel model worden vervat. Een waarderingsmodel betreft een set van formules en veel meer dan dat is het ook niet.  Een modelmatige waardering maakt in geen geval een kwalitatieve en betrouwbare waardering. Het is een fabel om te veronderstellen dat een model de facto zorgt voor een accurate waardering die in lijn is met best practices en algemeen aanvaarde waarderingsstandaarden.

Hier ligt een opgave voor business valuators. Het hanteren van internationale waarderingsstandaarden is overigens een stap in de goede richting om de kwaliteit van softwaremodellen te vergroten. Ook in dat geval blijft een validatie door een deskundige valuator nodig.

Parallellen accountancy en vastgoedsector

Een parallel valt te trekken met de accountancysector en vastgoedsector, waar taxaties ten behoeve van hypotheekaanvragen gevalideerd dienen te worden alvorens ze door de eindgebruiker worden geaccepteerd. In het landschap van business valuation zal deze tendens zich waarschijnlijk ook verder ontwikkelen, waarbij er gevalideerde rapporten en niet gevalideerde rapporten ontstaan. Gebruikers van waarderingsrapporten vragen om uniformiteit en kwalitatieve rapporten.

De vraag kan tevens worden gesteld waarom er maatschappelijk zoveel nadruk wordt gelegd om het juist en volledig verantwoorden van historisch financiële informatie, behoudens de verantwoordingsfunctie, aldanniet gecontroleerd door een extern accountant.  De verantwoordingsfunctie is relevant, maar besluitvorming kan beter worden gedaan op verwachtingen dan op basis van het verleden. Uiteindelijk heeft de dynamiek en snelheid van de huidige wereld de relevantie van de jaarrekening anders dan een verantwoordingsinstrument ingehaald. Heeft u wel eens een beursaandeel gekocht omdat het gisteren nu net veel dividend heeft uitgekeerd? Dan bent u toch echt te laat. Zo is het ook met het waarderen van aandelen van niet ter beurze genoteerde bedrijven. De waarde ligt in de toekomst. Ofwel, voor zinvolle toekomstige besluitvorming zijn met name financiële verwachtingen relevant, die ook mede gebaseerd kunnen zijn op historische informatie. Aangezien besluitvorming vaak ziet op het gebruik van prospectieve informatie is een afhankelijke kritische blik op waarderingen door business valuators in toenemende mate relevant.

Een geharmoniseerde set van standaarden zou bijdragen aan een betere vergelijkbaarheid en consistentie van waarderingsresultaten. Uiteraard is het niet mogelijk om subjectieve situaties in objectieve normen te vatten, maar er kunnen wel normen worden ontwikkeld ten aanzien van het omgaan met subjectiviteit, door individuele afwegeingen hieromtrent op te nemen in een waarderingsrapport.

 Dit zou eindgebruikers in staat stellen om bedrijfswaarderingen van verschillende bronnen beter te begrijpen en te vergelijken

Transparantie en geloofwaardigheid

Een geharmoniseerde aanpak van bedrijfswaarderingsnormen en validatie door business valuators zal de transparantie en geloofwaardigheid van waarderingsresultaten en rapporten vergroten. Dit zou eindgebruikers helpen bij het beoordelen van de kwaliteit en betrouwbaarheid van waarderingsresultaten, waardoor hun besluitvormingsproces wordt ondersteund.

Efficiëntie en kosteneffectiviteit

Een geharmoniseerde aanpak van bedrijfswaarderingsnormen zal mede leiden tot efficiëntere en kosteneffectieve methoden voor het uitvoeren van bedrijfswaarderingen. Dit kan resulteren in besparingen voor zowel eindgebruikers als waarderingsexperts en bedrijven die betrokken zijn bij het waarderingsproces.

Conclusie

Het nastreven van geharmoniseerde bedrijfswaarderingsnormen in combinatie met het beschikbaar stellen en komen van up-to-date waarderingssoftware biedt aanzienlijke voordelen,  zoals verbeterde vergelijkbaarheid, consistentie, transparantie en geloofwaardigheid, evenals de bevordering van best practices en efficiëntie. Deze voordelen zijn van groot belang voor eindgebruikers en de waarderingssector als geheel en geeft een nieuwe betekenis aan de werkzaamheden van business valuators.